Trucjes bij de d,t en dt

Ik ben er vreselijk slecht in en heb er vanavond een toets over!

Welke trucjes gebruiken jullie?
En hebben jullie ook tips?

Laat ik vooral geen tips geven want ik ben er zelf ook zo slecht in. Ik weet het alleen bij werkwoorden in de tegenwoordige tijd, dat is heel simpel. Als je er bijvoorbeeld loop van maakt hoor je meteen of het goed is of niet.

Ik loop - vind
Jij loopt - vindt
Loop jij - vind jij
Hij/zij loopt - vindt

Verder ken ik de regel van 't (x) kofschip wel alleen weet ik niet wanneer ik die moet toepassen haha.

Maargoed, ik hou dit topic dus even in de gaten want ik wil er ook graag beter in worden.

TEGENWOORDIGE TIJD:

Als je wilt weten of het "wordt" of "word" moet zijn: In de tegenwoordige tijd, kun je er een woord zoals "lopen" of "werken" voor in de plaats zetten. Dan hoor je of je al dan niet een "t" er achter moet plakken.
Dus bij: "Hij wordt boos" moet er een "t" achter "word", omdat je ook zegt: "Hij loopt op straat." Of "Hij werkt hard".
In de tegenwoordige tijd, plak je er nooit een "d" achter. Je leest weleens: "Hij beëindigd het contract." Waar komt in hemelsnaam die "d" vandaan? Het is beëindigen, tegenwoordige tijd wordt dan (stam + t) "beëindigt".

Dit nooit in de verleden tijd doen! Het is altijd "werd" of "vond" zonder "t".


VOLTOOID VERLEDEN TIJD

Bij de voltooid verleden tijd, kun je het woord langer maken ("Dat wordt veranderd" moet met een "d", omdat je zegt "veranderDE"). Maar als je langer maken moeilijk vindt - want is het nou bonsde of bonste - dan kun je het trucje van 't kofschip gebruiken.
Uitleg: voor dit trucje gebruik je het hele werkwoord. In dit geval "bonzen", waar je vervolgens altijd de "en" af haalt, dan hou je "bonz" over. Zit de laatste letter van dit woord in 't kofschip, dan plak je er een "t" achter in de voltooid verleden tijd, zo niet, dan wordt het een "d".
Uit het voorbeeld: bonz. De "z" zit niet in 't kofschip, dus het wordt: "Hij heeft op de deur gebonsd."
Of: "Zij heeft in haar broek geplast". Plassen - en, dan hou je "plass" over. De "s" zit in 't kofschip, dus "geplast".

Ik hoop dat je het een beetje snapt, zo.

Dus: tegenwoordige tijd -> een woord als "lopen" of "werken" gebruiken om te horen of er een "t" achter moet. Nooit in de verleden tijd!
En voltooid verleden tijd: langer maken of het trucje van 't kofschip gebruiken.
- zit de laatste letter (als je "en" eraf gehaald hebt) niet in 't kofschip, eindigt het woord op een "d".
- zit de laatste letter (als je "en" eraf gehaald hebt) wel in 't kofschip, eindigt het woord op een "t".

toetje_ schreef:Verder ken ik de regel van 't (x) kofschip wel alleen weet ik niet wanneer ik die moet toepassen haha.

Uitleg: zie mijn stukkie van net.
Je gebruikt die regel in de voltooid verleden tijd, dus bij woorden als "GEbonsd", "GEplonsd", "beëindigd" enzovoorts, dingen die al gebeurd zijn. ("Gebeurd" is dus ook zo'n woord, hahaha).
Even een uitlegje bij "gebeuren". Je neemt het hele werkwoord en haalt "en" eraf. Dan heb je "gebeur". De letter "r" zit niet in 't kofschip, dus dan plak je er in de voltooid verleden tijd een "d" achter. Het is dus: gebeurd en niet "het is gebeurt".

Ik begin het al meer te snappen

Als het een persoonsvorm is, is deze kaart handig:

http://www.vestering.eu/Downloads/Persoonsvormkaart.pdf

Eerste stap: Is het werkwoord een persoonsvorm? (zin van tijd veranderen, als het werkwoord van vorm verandert, is het pv)

Ja: Is het verleden tijd of tegenwoordige tijd?

Tegenwoordige tijd:
Ik: stam. (Ik loop, ik fiets, ik knikker)
Jij: stam of stam+t. Jij loopt (stam+t) Maar andersom: Loop jij? (stam). Als je/jij achter het werkwoord staat, gebruik je de stam. Tenzij je jij/je niet door elkaar kunt vervangen. Oftewel: Zie je die koe? (Zie jij die koe?). Maar: Ziet je zus die koe? (Ziet jij zus die koe kan niet)
Hij/zij: Stam + t (Hij fietst)

Verleden tijd:
Sterke werkwoorden -> klinkerverandering. Ik loop -> ik liep. Ik roep -> Ik riep.

Zwakke werkwoorden:
-en van het hele werkwoord afhalen. Zit de laatste letter in 't ex-kofschip (de klinkers tellen niet)? Dan stam+te(n). Laatste letter niet in 't ex-kofschip? Stam+de(n)
Voorbeeld: Leven -> lev. V zit niet in kofschip -> leefde(n)
Fietsen -> fiets. S zit in het kofschip -> fietste(n)

Geen persoonsvorm
Meestal is het dan een voltooid deelwoord: Ik heb gefietst. Maak het woord in de verleden tijd langer om te horen of het een d of t is: Ik fietste, dus gefietst met een t.

Bijvoeglijk gebruikte voltooid deelwoorden schrijf je altijd zo kort mogelijk:
De vergrote foto
Het afgebrande huis
De afgezette dictator

Bij gebiedende wijs: Nooit een extra t! Ezelsbruggetje: Val dood.
Dus: Word allen lid van blablabla.

Als je dat schema volgt, kan er eigenlijk weinig fout gaan. De valkuil is dat je niet kijkt of een werkwoord persoonsvorm is. Gefietst is duidelijk voltooid deelwoord, maar dat is niet bij alle werkwoorden zo. Gebeuren bijvoorbeeld.
Er is een ongeluk gebeurd. Er was een ongeluk gebeurd. Gebeurd is voltooid deelwoord --> gebeurde, dus gebeurd met een -d.
Het gebeurt wel vaker. Het gebeurde wel vaker. Gebeurt is persoonsvorm. De zin is in tegenwoordige tijd --> gebeurt met een -t.

Nou gisteravond dit tentamen gemaakt.. en heb er wel een goed gevoel over!
Heb het idee dat ik wel een voldoende heb, maar durf het nog niet echt met zekerheid te zeggen

Daisy schreef:Nou gisteravond dit tentamen gemaakt.. en heb er wel een goed gevoel over!
Heb het idee dat ik wel een voldoende heb, maar durf het nog niet echt met zekerheid te zeggen

voor welke opleiding heb je 'm gemaakt?

B.edrijfseconomie oftewel Financiën (onder dat stukje moesten wij plaats nemen)
Hoezo?

silly-one schreef:Trucjes werken voor mij juist niet. Ik ben echt van de regel.
Dus als ik de zin zie en ik weet het niet, dan ga ik de zin ontleden. Vragend maken om de pv ( persoonsvorm) naar voren te halen zodat ik weet wat de pv is.
Een wie vraag voor het voor het onderwerp.

Vragend maken is een hele slechte manier, aangezien er meer dan één persoonsvorm in een zin kan staan. Tijdsverandering haalt alle persoonsvormen eruit.

Het kofschip (of fokschaap) is al uitgelegd en ook een hele goede regel. Er zijn meer regels waar je toch een t schrijf ook al zit deze letter niet in het kofschip, maar dat heeft te maken met de leenwoorden en de uitspraak hiervan. Vaak zijn het leenwoorden met op het einde een /x/ de laatste letter van de x bij de uitspraak is een (/ks/) /s/ dus daarom een t ( fax-gefaxt)

Douchen, crashen en ramsjen is ook met een t in et vt. Dat heeft ook weer te maken met het zin van een stemloze klank van de /sj/. Maar deze heb ik gewoon uit mijn hoofd geleerd omdat de regel mij te lastig was.

Het officiële ezelsbruggetje is: 't ex-kofschip, waarbij de klinkers dus niet tellen. Dat faxen faxte wordt, is dus geen uitzondering, aangezien de x in 't ex-kofschip zit. Douchen en crashen zijn ook geen uitzonderingen, de h zit ook in het kofschip.

Daisy schreef:B.edrijfseconomie oftewel Financiën (onder dat stukje moesten wij plaats nemen)
Hoezo?

Gewoon. Ik vind het goed dat iedereen dit moet leren. Dus was benieuwd voor welke opleiding. (dus niet alleen talenopleidingen of communicatie opleidingen maar ook economische opleidingen)

Iedere opleiding moet het doen
Ik vind het ook een goed ding, ook al ben ik er zo slecht in

[quote="SuperGrover]
Het officiële ezelsbruggetje is: 't ex-kofschip, waarbij de klinkers dus niet tellen. Dat faxen faxte wordt, is dus geen uitzondering, aangezien de x in 't ex-kofschip zit. Douchen en crashen zijn ook geen uitzonderingen, de h zit ook in het kofschip. [/quote]

Waarbij het niet om de /h/ gaat maar om de /ch/ klank. Zo is het mij op de basisschool geleerd en op de pabo.